Scalenia Gruntów gm. Jaświły    
AKTUALNOŚCI
06 grudnia 2022 roku
Wydanie decyzjia zatwierdzającej projekt scalenia.
W związku z brakiem odwołań, decyzja uprawomocniła się 16 stycznia 2023 roku.
Decyzja dostępna tutaj.

02 grudnia 2022 roku
Odbiór prac będących realizacją harmonogramu wykonania scalenia gruntów obiektu „Szpakowo i inne” stanowiącego załącznik nr 2 do Porozumienia nr 1/2021.
Odbiór dotyczył zadania nr 10:
1) Opracowanie projektu szczegółowego
2) Sporządzenie wykazu potrąceń.
3) Sporządzenie wykazu zaprojektowanych ekwiwalentów i szkiców wyznaczenia projektu.
4) Sporządzenie rejestru po scaleniu, sporządzenie wykazu dopłat i spłat.
5) Wyznaczenie i utrwalenie projektu scalenia.
6) Okazanie projektu scalenia gruntów uczestnikom scalenia.
Odbiór dotyczył zadania nr 11:
1) Udział w czynnościach związanych z opiniowaniem zastrzeżeń do projektu przez Komisję,
2) Opracowanie, wyznaczenie i okazanie zmian wprowadzonych do projektu scalenia przez Starostę Monieckiego, w związku z wniesionymi zastrzeżeniami.

Odbioru dokonano bez zastrzeżeń.
Protokół dostępny  tutaj.

10-24 listopada 2022 roku
Procedura rozpatrzenia Zastrzeżenia, który wpłynęły  po okazaniu projektu scalenia:
- 10 listopada 2022 roku- rozpatrzenie złożonych zastrzeżeń przez Komisję pełniąca funkcję doradczą,
- 16 listopada 2022 roku- rozpatrzenie zastrzeżeń przez Starostę Monieckiego,
- 24 listopada 2022 roku- wyznaczenie i okazanie zmian w projekcie scalenia.

14 października 2022 roku
Odbiór prac będących realizacją harmonogramu wykonania scalenia gruntów obiektu „Szpakowo i inne” stanowiącego załącznik nr 2 do Porozumienia nr 1/2021.
Odbiór dotyczył zadania nr 9:
1) Sporządzenie szkicu rozmieszczenia projektowanych działek (ustawka) – projekt wstępny.
2) Zebranie oświadczeń uczestników scalania w sprawie projektu wstępnego
Odbioru dokonano bez zastrzeżeń.
Protokół dostępny tutaj

28 września 2022 roku
Obwieszczenie Starosty Monieckiego o terminie okazania opracowanego i wyznaczonego na gruncie projektu scalenia gruntów obiektu „Szpakowo i inne” uczestnikom scalenia oraz zebranie oświadczeń od uczestników scalenia w sprawie projektu i zasad objęcia w posiadanie wydzielonych gruntów. W terminie 14 dni od dnia okazania projektu scalenia gruntów (tj. od dnia 21 października 2022 roku) możliwe będzie zgłaszanie na piśmie Staroście Monieckiemu Zastrzeżeń do projektu.
Obwieszczenie dostępne tutaj.

28 czerwca 2022 roku
Zebranie w celu zapoznania się ze wstępnym projektem nowoprojektowanych działek.
Zawiadomienie o zebraniu dostępne tutaj.

29 kwietnia 2022 roku
Odbiór prac będących realizacją harmonogramu wykonania scalenia gruntów obiektu „Szpakowo i inne” stanowiącego załącznik nr 2 do Porozumienia nr 1/2021.
Odbiór dotyczył zadania nr 8:
1) Sporządzenie rejestru przed scaleniem.
2) Indywidualne zapoznanie uczestników scalenia z wynikami szacunku porównawczego gruntów i drzewostanu.
3) Zebranie życzeń co do przyszłej lokalizacji ekwiwalentów należnych uczestnikom scalenia.
Odbioru dokonano bez zastrzeżeń.
Protokół dostęny tutaj.

09 marca 2022 roku

Odbiór prac będących realizacją harmonogramu wykonania scalenia gruntów obiektu „Szpakowo i inne” stanowiącego załącznik nr 2 do Porozumienia nr 1/2021.
Odbiór dotyczył zadania nr 7:
1) Przeprowadzenie szacunku gruntów i jego części składowych w ramach prowadzonych prac scaleniowych na obiekcie „Szpakowo i inne”.
Odbioru dokonano bez zastrzeżeń.
Protokół dostęny tutaj.

22 lutego 2022 roku
Uczestnicy scalenia gruntów obiektu „Szpakowo i inne” wymaganą ustawową większością 3/4 głosów na zebraniu zwołanym w drugim terminie podjęli uchwałę, w której wyrazili zgodę na dokonany szacunek gruntów, lasów oraz sadów, ogrodów, chmielników i innych upraw specjalnych.

08 lutego 2022 roku
Starosta Moniecki zawiadamia, że odbędą się zebrania w celu indywidualnego zapoznania uczestników scalenia prowadzonego na obiekcie ,,SZPAKOWO I INNE” z powierzchnią i wartością ich gruntów oraz zebrania życzeń odnośnie lokalizacji nowych ekwiwalentów.

01 lutego 2022 roku
W sali konferencyjnej Urzędu Gminy Jaświły odbyło się zebranie uczestników scalenia, którego celem było ogłoszenie i wyłożenie wyniku oszacowania gruntów, lasów oraz sadów, ogrodów, chmielników i innych upraw specjalnych. Zebranie odbyło się przy udziale przedstawiciela Starostwa Powiatowego w Mońkach, przedstawicieli Wojewódzkiego Biura Geodezji w Białymstoku oraz Inspektora nadzoru geodezyjnego.

15 grudnia 2021 roku
Starosta Moniecki zarządzeniem nr 47/2021 powołuje komisję pełniącą funkcje doradczą i opiniującą przy scaleniu gruntów obiektu „Szpakowo i inne”.

10 grudnia 2021 roku
Odbiór prac będących realizacją harmonogramu wykonania scalenia gruntów obiektu „Szpakowo i inne” stanowiącego załącznik nr 2 do Porozumienia nr 1/2021.
Zadanie nr 3 w ramach którego wyszczególniono etapy:
1) Analiza i ocena materiałów archiwalnych do wyznaczenia osnowy pomiarowej.
2) Wznowienie osnowy, stabilizacja, pomiar i wykonanie opisów topograficznych.
3) Ustalenie granic zewnętrznych obiektu, sporządzenie protokołów granicznych.
4) Sprostowanie błędnych powierzchni działek w EGiB, wprowadzenie zmian do EGiB.

Zadanie nr 4 w ramach którego wyszczególniono etapy:
1) Opracowanie projektu ogólnego.

Zadanie nr 5 w ramach którego wyszczególniono etapy:
1) Kontrola terenowa.

Zadanie nr 6 w ramach którego wyszczególniono etapy:
1) Przeprowadzenie gleboznawczej klasyfikacji gruntów.

Odbioru dokonano bez zastrzeżeń.
Protokół dostęny tutaj.

09 listopada 2021 roku
Uczestnicy scalenia gruntów obiektu „Szpakowo i inne” wymaganą ustawową większością 3/4 głosów na zebraniu zwołanym w drugim terminie podjęli uchwałę określającą zasady szacunku gruntów objętych scaleniem.

10 sierpnia 2021 roku
Zarządzeniem Starosty Monieckiego powołana została komisja pełniąca funkcje doradcze i opiniujące przy scaleniu gruntów obiektu 'Szpakowo i inne'
Zarządzenie dostępne tutaj.

08 sierpnia 2021 roku
Odbiór prac będących realizacją etapu prac wstępnych wymienionych w planowanym harmonogramie wykonania scaleń.
Odbiór dotyczył Zadania nr 2:
1) Badanie KW, sporządzenie wykazu rozbieżności,
Odbioru dokonano bez zastrzeżeń.
Protokół dostęny tutaj.

26 lipca 2021 roku
Starosta Moniecki postanowieniem nr GG.6622.9.39.2018 powołuje komisję pełniącą funkcje doradcze przy szacowaniu gruntów i opracowaniu projektu scalenia gruntów obiektu „Szpakowo i inne” objętych postanowieniem Starosty Monieckiego nr GG.6622.9.38.2017 z dnia 07 czerwca 2021 roku o wszczęciu postępowania scaleniowego.


19 lipca 2021 roku
Starosta Moniecki informuje o rozpoczęciu prac nad aktualizacją gleboznawczej klasyfikacji gruntów na terenie obszarze scalenia obiektu 'Szpakowo i inne'. W związku z powyższym do właścicieli działek objętych scaleniem wystosowano pismo z wymaganymi prawnie informacjami. Pismo dostępne jest tutaj.


09 czerwca 2021 roku
Dnia 9 czerwca 2021 roku w sali gimnastycznej Szkoły Podstawowej w Jaświłach odbyło się zabranie z uczestnikami scalenia obiektu ,,Szpakowo i inne”.

Podczas zebrania:
- odczytano Postanowienie o wszczęciu postępowania scaleniowego,
- z pośród uczestników scalenia wybrano Radę Uczestników Scalenia,
- omawiano inne kwestie poruszane przez uczestników postępowania scaleniowego, zwłaszcza kwestie drogowe.
Protokół ze spotkania dostępny jest tutaj.


08 czerwca 2021 roku
Starosta Moniecki udostępnia wzór Upoważnienia do reprezentowania w procedurze scaleniowej. Jeśli więc ktoś sam nie może brać udział w spotkaniach, głosowaniach czy innych ustaleniach dotyczących scalenia obiektu 'Szpakowo i inne', może wyznaczyć do tego inną osobę.

Upoważnienie proszę przygotować w kilku egzemplarzach, aby zachować egzemplarz dla siebie, dla osoby którą się upoważnia, ale też móc przekazać egzempalrz geodecie-projektnatowi scalenia, lub Staroście Monieckiemu prowadzącemu sprawę.

Oczywiście, jeśli posiadają Państwo upoważnienia notarialne, które swym zakresem objemują tak szeroki, zakres, one również będą uznawane.
Wzór Upoważnienia w postaci pliku pdf dostępny jest tutaj.
Wzór Upoważnienia w postaci pliku doc dostępny jest tutaj.

07 czerwca 2021 roku
Starosta Moniecki wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania scaleniowego na terenie obejmującym w całości obręby ewidencyjne: Szpakowo, Rutkowskie Duże, Rutkowskie Małe, Bagno, działki nr 279/4 i 282 w obrębie Mociesze, działki 10 i 69 w obrębie Starowola gmina Jaświły oraz działkę nr 1 w obrębie Krzeczkowo gmina Mońki, powiat moniecki, województwo podlaskie o łącznej powierzchni 2362,8326 ha oznaczonym na mapie obszaru opracowania – do pobrania tutaj.

20 maja 2021 roku 13 kwietnia 2021 roku
Odbiór prac będących realizacją etapu prac wstępnych wymienionych w planowanym harmonogramie wykonania scaleń.
Odbiór dotyczył Zadania nr 1:
1) Sporządzenia wykazu uczestników scalenia,
Odbioru dokonano bez zastrzeżeń. Protokół odbioru prac.

25 marca 2021 roku
Podpisanie umowy nr GG.6622.9.31.2018, której przedmiotem było wykonanie prac polegających na konsultacjach przy przygotowaniu wniosków do ksiąg wieczystych z ostrzeniem o wszczęciu postępowania scaleniowego obejmującego działki objęte scaleniem gruntów obiektu „Szpakowo i inne”.


01 luty 2021 roku
Podpisanie Porozumienia nr 1/2021 pomiędzy Starostą Monieckim, a Województwem Podlaskim, gdzie Wykonwcą jest Wojewódzkie Biuro Geodezji w Białymstoku. Porozumienie dotyczy realizacji prac scaleniowych na obiekcie 'Szpakowo i inne'.


29 października 2020 roku
Podpisanie Umowy o przyznaniu pomocy Nr 00001-6502-UM1000012/20 pomiędzy Samorządem Województwa Podlaskiego, a Powiatem Monieckim na realizację prac scaleniowym obiektu 'Szpakowo i inne' wraz z Aneksem nr 1 do w/w Umowy.
Obiekt scaleniowy objemuje obręby: Szpakowo, Rutkowskie Duże, Rutkowskie Małe, Bagno, działki nr 279/4 i 282 w obrębie Mociesze, działki 10 i 69 w obrębie Starowola gmina Jaświły oraz działkę nr 1 w obrębie Krzeczkowo gmina Mońki, powiat moniecki, województwo podlaskie.
Prace podzielone są na dwa etapy: scaleniowy o planowanych kosztach realiacji 6 761 231,95 oraz zagospodarowania poscaleniwoego o planowanych kosztach realiacji 19 763 601,09 zł

26 października 2020 roku
Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego pismem nr ROW-I.432.3.1.2020/UM10-6502-UM1000012/20 informuje Starostę Monieckiego, że wniosek o przyznanie pomocy na operację typu „Scalenie gruntów” w ramach poddziałania „Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa”, objętego PROW na lata 2014-2020, który został złożony w Urzędzie Marszałkowskim w dniu 9 września 2020 r., tytuł operacji „ Scalenie Gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym obiektu „Szpakowo i inne”, został rozpatrzony pozytywnie.

05 października 2020 roku
Starosta Moniecki wydaje decyzję nr ASI.6622.1.2020 o środowiskowych uwarunkowaniach, w której stwierdza, że brak jest potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla działania pod nazwą „Wykonanie scalenia gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym na obiekcie Szpakowo, Bagno, Rutkowskie Duże, Rutkowskie Małe, Mociesze – działka nr 279/4, 282, Starowola – działka nr 10, 69, gmina Jaświły, Krzeczkowo – działka nr 1, gmina Mońki, powiat moniecki, województwo podlaskie”. 


10 września 2020 roku
Starosta Moniecki zawiadamia strony postępowania scaleniowego o możliwości zapoznania się z aktami sprawy dot. środowiskowego uwarunkowania dla scalenia gruntów obiektu ‘Szpakowo i inne’, w tym z opinią Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku oraz  z opinią Dyrektora Zarządu Zlewni w Białymstoku Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

02 września 2020 roku
Odbiór prac dotyczących opracowania założeń do projektu scalenia gruntów oraz opracowania studium oddziaływania scalenia gruntów na środowisko dla obiektu scaleniowego „Szpakowo i inne”.

31 sierpnia 2020 roku
Starosta Moniecki zarządzeniem nr 26/2020 powołuje Komisję do odbioru prac wynikających z Porozumienia nr 1/2020 z dnia 27.05.2020 roku dotyczącego opracowania założeń do projektu scalenia gruntów oraz opracowania studium oddziaływania scalenia gruntów na środowisko dla obiektu scaleniowego „Szpakowo i inne”.

19 sierpnia 2020 roku 
Obwieszczenie Starosty Monieckiego o wszczęciu postępowania administracyjnego  w sprawie przystąpienia do przeprowadzenia oceny planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie oddziaływać na środowisko  w ramach wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, niezbędnego do uzyskania zgody na realizację przedsięwzięcia p.n. „Wykonanie scalenia gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym na obiekcie Szpakowo, Bagno, Rutkowskie Duże, Rutkowskie Małe, Mociesze – działka nr 279/4, 282, Starowola – działka nr 10, 69, gmina Jaświły, Krzeczkowo – działka nr 1, gmina Mońki”, na powierzchni 2362,8326 ha, w ramach działania „Inwestycje w Środki trwałe”, poddziałania „Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

07 lipca 2020 roku
Informacja Starosty Monieckiego o spotkaniu informacyjnym z Wójtem gminy Jaświły i Sołtysami gmin objętych scaleniem dotyczącym omówienia spraw dotyczących planowanego scalenia we wsiach Szpakowo, Bagno, Rutkowskie Duże, Rutkowskie Małe w latach 2020 – 2023.

27 maja 2020 roku
Podpisanie porozumienia nr 1/2020 pomiędzy Starostą Monieckim, a Województwem Podlaskim i Wojewódzkim Biurem Geodezji w Białymstoku w sprawie opracowania założeń do projektu scalenia gruntów oraz opracowanie studium oddziaływania scalenia gruntów na środowisko.

22 maja 2020 roku
Podpisanie porozumienia nr 1/PROW/2020 pomiędzy Wojewodą Podlaskim, a Starostą Monieckim w sprawie przekazywania środków z budżetu państwa, na wyprzedzające finansowanie kosztów kwalifikowalnych ponoszonych na realizację operacji typu „Scalenie gruntów” w zakresie opracowania założeń do projektu scalenia gruntów oraz opracowania studium oddziaływania scalenia gruntów na środowisko.

Decyzja-ostateczna_prawomocna

Na terenie powiatu monieckiego realizowane są prace scaleniowe na obiekcie 'Brzeziny' współfinansowane ze środków Unii Europejskiej z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskiej na lata 2014-2020.
Pracami objęty jest obręb ewidencyjny Brzeziny w gminie Trzcianne.
Teren objęty pracami to niemal 1337 ha, a przyznana pomoc to 11 314 983,27 zł.
W ramach tej kwoty na prace geodezyjne przewidziano 2 709  070,34 zł a na zagospodarowanie poscaleniowe (budowę i przebudowę dróg) 8 605 912,93 zł.
Czas realizacji prac geodezyjnych upływa z końcem czerwca 2019 roku, a zagospodarowania poscaleniowego z końcem roku 2020.

Więcej o projekcie i wydarzeniach z nim związanych można przeczytać tutaj.

Na terenie powiatu monieckiego realizowane są prace scaleniowe na obiekcie 'Przytulanka i inne' współfinansowane ze środków Unii Europejskiej z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Pracami objęte są obręby ewidencyjne: Przytulanka, Ciesze i Rusaki w gminie Mońki oraz kilka działek przyległych do w/w obrębów i położonych w obrębach sąsiednich.
Teren objęty pracami to niemal 1197 ha, a przyznana pomoc to 8 889 895,53 zł.
W ramach tej kwoty na prace geodezyjne przewidziano 2 452 923,69 zł a na zagospodarowanie poscaleniowe (budowę i przebudowę dróg) 6 436 971,84 zł.
Czas realizacji prac geodezyjnych upływa z końcem czerwca 2019 roku, a zagospodarowania poscaleniowego z końcem roku 2020.

Więcej o projekcie i wydarzeniach z nim związanych można przeczytać tutaj.

Projekt Związku Powiatów Województwa Podlaskiego współfinansowany jest z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego w lata 2014-2020.
Budżet projektu, w zakresie modernizacji operatu ewidencji gruntów i budynków na terenie powiatu monieckiego, to 2 792 044,01 zł.
Planowany czas realizacji projektu w zakresie modernizacji ewidencji gruntów i budynków upływa z końcem roku 2021.

W ramach prac na terenie powiatu monieckiego przewidziane do modernizacji są:
1) w jednostce ewidencyjnej 200801_5-Goniądz-obszar wiejski obręby:
0004-Doły, 0005-Downary, 0006-Klewianka, 0009-Krzecze, 0010-Łazy, 0311-Olszowa Droga, 2100-Wólka Piaseczna, 2101-Wólka Piaseczna-łąki różnych wsi, 3112-Olszowa Droga Goniądz Las, 3331-Osowiec, 5431-Piwowary,
2) w jednostce ewidencyjnej 200805_2-Krypno obręby:
0001-Bajki Zalesie, 0002-Białobrzeskie, 0003-Dębina, 0005-Góra, 0006-Kruszyn, 0007-Krypno Kościelne, 0015-Zygmunty,
3) w jednostce ewidencyjnej 200807_2 Trzcianne obręby:
0004-Budy, 0005-Chojnowo, 0013-Nowa Wieś, 0017-Szorce, 0018-Trzcianne, 0019-Wilamówka, 0020-Wyszowate, 0022-Zubole, 0023-Zucielec, 0072-Gugny-dział łąk wsi Dobarz,  0131-Nowa Wieś-dział łąk wsi Bagno Ławki.

Więcej informacji o projekcie, Związku Powiatów Województwa Podlaskiego czy dokumentacji przetargowej można znaleźć tutaj.

Projekt Związku Powiatów Województwa Podlaskiego współfinansowany jest z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego w lata 2014-2020.
W ramach tej części projektu wykonywane będą bazy:
- BDOT500 (Baza Danych Obiektów Ogólno geograficznych, np.: drzewo, chodnik)
- GESUT  (Geodezyjnej Ewidencji Sieci Uzbrojenia Terenu, np.: przyłącze wodociągowe, słupy telekomunikacyjne).

Budżet projektu w zakresie utworzenia powyższych baz na terenie powiatu monieckiego to 1 279 453,16 zł, a termin realizacji przewidziano do 01.07.2019 roku.

W ramach prac na terenie powiatu monieckiego planowane jest utworzenie:
- bazy BDOT500 na terenie miasta Goniądz,
- baz BDOT500 i GESUT w wiejskiej części gminy Goniądz (z wyłączeniem obrębu Dawidowizna),
- bazy BDOT500 w gminie Jasionówka (z wyłączeniem obrębów: Krzywa i Kujbiedy),
- bazy BDOT500 w gminie Jaświły,
- bazy BDOT500 w gminie Krypno,
- bazy BDOT500 w gminie Mońki,
- bazy BDOT500 w gminie Knyszyn,
- baz BDOT500 i GESUT w gminie Trzcianne.

W związku z tym, że obecnie większość terenu powiatu monieckiego objęta jest bazami GESUT, po zakończeniu realizacji powyższych prac cały obszar powiatu monieckiego objęty będzie bazami BDOT500 i GESUT. Możliwe więc będzie prowadzenie mapy zasadniczej w wersji elektronicznej.

Więcej informacji o projekcie, Związku Powiatów Województwa Podlaskiego czy dokumentacji przetargowej można znaleźć tutaj.

Projekt Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii finansowany z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020.
Powyższe prace zostały zrealizowane bez wkładu własnego środków powiatu.
Pracownicy Wydziału odpowiedzialni byli za przygotowanie materiałów wykonawcy prac, bieżący kontakt i prowadzenie z nim uzgodnień i konsultacji oraz pomoc w weryfikacji prac.

Na terenie powiatu monieckiego w ramach powyższych prac utworzono inicjalną bazę GESUT (Geodezyjnej Ewidencji Sieci Uzbrojenia Terenu) dla:
- miasta Goniądz,
- gminy Jasionówka,
- gminy Jaświły,
- gminy Krypno
- gminy Mońki,
- gminy Knyszyn.

Efekty prac dostępne są do obejrzenia na mapie powiatu na warstwie 'Uzbrojenie'.


Więcej o projekcie można przeczytać tutaj.

Projekt Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii finansowany z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020.
W ramach prac na terenie powiatu monieckiego realizowane są:
a) modernizacja operatu ewidencji gruntów i budynków obrębów ewidencyjnych:
  1) 0017-Milewskie w gminie Jasionówka
jednostka ewidencyjna 200802_2-Jasionówka,
  2) 0002-Czechowizna, 0004-Guzy i 0005-Jaskra w gminie Knyszyn,
jednostka ewidencyjna 200804_5-Knyszyn obszar wiejski,
  3) 0004-Długołęka, 0008-Krypno Wielkie, 0009-Kulesze Chobotki, 0010-Morusy, 0011-Peńskie, 0012-Rekle, 0013-Ruda, 0014-Zastocze w gminie Krypno,
jednostka ewidencyjna 200805_2-Krypno,
b) aktualizacja części opisowej operatu ewidencji gruntów i budynków dla terenu całego powiatu o dane dotyczące m.in.: form ochrony przyrody, rejestru zabytków, dane z rejestru PESEL, numery Ksiąg Wieczystych.

Więcej o projekcie można przeczytać tutaj.